Laat jij je tang al thuis? Deel 1 van een serie met tips om duidelijk te schrijven: vermijd de tangconstructie.

Een tang in je tekst

Bij een tangconstructie scheid je woorden die bij elkaar horen en stop je er informatie tussen. De woorden die bij elkaar horen zitten als een tang om alle extra info heen.

Tangconstructies kunnen, als je niet goed oplet, snel in je tekst sluipen. Zeker als je lekker aan de tik bent. Jij weet als schrijver namelijk precies, als het goed is in elk geval want anders heb je een ander probleem, welk verhaal je wilt vertellen.

Voorkom gepuzzel

De lezer van jouw tekst weet niet waar jij heen wilt. Voor jou lijkt het een lekker lopend verhaal, maar voor de lezer komen zinnen met tangconstructies als een wilde achtbaanrit over. Hij moet aan het puzzelen slaan:

Welke woorden horen bij elkaar?

Wat bedoelt de schrijver?

Wat wordt er van mij verwacht?

Een tangconstructie is niet fout, maar dus wel vermoeiend voor je lezer. In een literair meesterwerk kun je iemand op een breedsprakige bijzin, diepe gedachte of wonderlijke woordspeling trakteren. Maar in een zakelijke tekst streef je naar een boodschap die meteen duidelijk is. Maak van je lezer geen puzzelaar.

Spot de tang

Vond je de tekst hierboven niet altijd even soepeltjes overkomen? Voelde jij je een puzzelaar? Dat kan kloppen, want er zaten wat tangconstructies in de tekst verstopt. Heb jij ze allemaal gespot?

Tangen zijn er in alle soorten en maten. Nog een paar voorbeelden:

➀  Tijdens het congres staan inspirerende workshops, interactieve keynotes en intrigerende interviews, gerelateerd aan de nieuwste ontwikkelingen in het veld, op het programma.

➁ Aan de hand van de bevindingen, die intern zijn besproken en breed gedeeld blijken te worden, zal door de betrokken personen na zorgvuldige afstemming actie worden ondernomen.

➂ De manager formuleerde na uitgebreide zelfstudie, een training persoonlijk leiderschap en veel gesprekken met collega’s en vrienden, een prikkelende hypothese.

Hoe kun jij je tang thuislaten?

Dat is eigenlijk niet zo moeilijk. Het draait allemaal om bewustwording. Wanneer jij nu weet dat je in je teksten vaak een tang tevoorschijn tovert, kun je daar in het vervolg op letten. Een paar tips:

Bedenk van tevoren wat precies je boodschap is. Wat wil je vertellen? Als je dat duidelijk voor ogen hebt, voorkom je onnodige uitweidingen.

Lees je tekst altijd even hardop. Struikel je over een zin? Dan is het tijd om er wat aan te doen.

Lange zin gespot? Hak ‘m in stukjes. Zet bij elkaar wat bij elkaar hoort.

De drie voorbeeldzinnen van hierboven kun je bijvoorbeeld aanpassen in:

➀ Op het programma van het congres staan: ● inspirerende workshops ● interactieve keynotes ● intrigerende interviews Alle bijdragen zijn gerelateerd aan de nieuwste ontwikkelingen in het veld.

➁ De bevindingen zijn intern besproken en blijken breed gedeeld te worden. De betrokken personen stemmen de bevindingen zorgvuldig af. Daarna ondernemen ze actie.

➂ De manager formuleerde een prikkelende hypothese. Dat deed hij na uitgebreide zelfstudie, een training persoonlijk leiderschap en veel gesprekken met collega’s en vrienden.

Al een stuk beter, toch? Toegegeven: de zinnen kunnen nog een stuk scherper. Door duidelijker te formuleren en actieve zinnen te maken, bijvoorbeeld. Daar komen we binnenkort in deze serie Duidelijk schrijven op terug. Maar als jij vanaf nu in elk geval je tang thuislaat, hoeft je lezer al een stuk minder te puzzelen.